Zorunlu Geçit Hakkı Davası Nedir? | Balıkesir Avukat Rehberi

Zorunlu Geçit Hakkı Nedir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesinde düzenlenen zorunlu geçit hakkı, bir taşınmazın genel yola çıkışı bulunmadığında komşu taşınmazlar üzerinden geçiş hakkı verilmesini sağlayan bir irtifak hakkıdır. Bu hak, komşuluk hukukunun bir sonucudur ve amaç, taşınmazın ekonomik amacına uygun şekilde kullanılabilmesini sağlamaktır.

Zorunlu Geçit Hakkı Davasının Şartları

Zorunlu geçit hakkı davası açılabilmesi için bazı yasal koşulların varlığı gerekir:

1. Geçit ihtiyacının bulunması: Taşınmazın genel yola hiç çıkışı yoksa “mutlak”, mevcut yolu yetersizse “nisbi” geçit ihtiyacı doğar.
2. Geçit hakkı bedelinin ödenmesi: Geçit hakkı tesis edilirken, geçitten zarar görecek taşınmaz malikine “fedakârlığın denkleştirilmesi” ilkesi gereği uygun bir bedel ödenir.
3. En az zarar ilkesine uyulması: Geçidin güzergâhı, komşu taşınmaza en az zarar verecek şekilde belirlenmelidir.
4. Önceki yol durumunun değerlendirilmesi: Eğer taşınmaz daha önce genel yola bağlantılıysa, geçidin öncelikle bu yönden verilmesi gerekir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Zorunlu geçit hakkı davalarına bakma görevi Asliye Hukuk Mahkemeleri’ne aittir. Yetkili mahkeme ise, geçidin kurulacağı taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Bu yetki “kesin yetki” niteliğindedir.

Davacı ve Davalı Kimdir?

• Davacı: Lehine geçit hakkı kurulacak taşınmazın malikidir.
• Davalı: Aleyhine geçit hakkı kurulacak taşınmazın malikidir. Taşınmaz paylı veya elbirliği mülkiyetindeyse tüm maliklerin davada yer alması gerekir.

Bedel Nasıl Belirlenir?

Mahkeme, bilirkişi incelemesiyle geçidin geçeceği alanın rayiç değeri, değer kaybı ve gelir azalışını dikkate alarak uygun bedeli belirler. Davacı, bu bedeli mahkeme veznesine yatırmadıkça geçit hakkı kurulamaz.

Geçit Hakkı Kurulamayacak Durumlar

• Tapusuz taşınmazlar,
• Mera, orman veya kamu malı niteliğindeki alanlar,
• Tapu tahsis belgesiyle kullanılan taşınmazlar üzerinde geçit hakkı kurulamaz.

Balıkesir’de Zorunlu Geçit Hakkı Davalarında Avukat Desteği

Zorunlu geçit hakkı davaları, teknik bilirkişi raporları, kadastro paftaları ve mülkiyet ilişkileri bakımından oldukça karmaşık davalardır. Bu nedenle sürecin deneyimli bir Balıkesir gayrimenkul avukatı tarafından yürütülmesi, hem geçidin doğru güzergâhta belirlenmesi hem de hak kaybı yaşanmaması açısından büyük önem taşır.

Balıkesir’de bu tür davalarda hukuki destek almak isteyenler, balıkesir avukat ekibimizle iletişime geçerek taşınmazlarına ilişkin detaylı danışmanlık hizmeti alabilirler.

---

Sıkça Sorulan Sorular

1. Zorunlu geçit hakkı davası kim tarafından açılır? Genel yola çıkışı olmayan taşınmazın maliki veya maliklerinden biri bu davayı açabilir.

2. Geçit hakkı kalıcı mıdır? Evet, zorunlu geçit hakkı tapuya tescil edildiğinde taşınmaza bağlı kalıcı bir ayni hak haline gelir.

3. Geçit hakkı bedeli nasıl ödenir? Bedel, mahkemenin belirlediği miktarda ve sürede mahkeme veznesine yatırılır. Aksi takdirde dava reddedilebilir.

4. Mera veya kamu arazisinden geçit verilebilir mi? Kural olarak hayır. Ancak özel mülkiyetten geçiş imkânı bulunmuyorsa, Yargıtay bazı istisnai durumlarda kamu arazisinden geçişe izin vermektedir.

5. Aynı taşınmaz lehine birden fazla geçit hakkı kurulabilir mi? Ancak zorunluluk halinde mümkündür. İkinci kez geçit tesis edilirse, aleyhine yeni geçit kurulan taşınmaz malikine ayrıca tazminat ödenir.