Boşanma Davalarında Birlikte (Ortak) Velayet Nedir?

Birlikte Velayet Nedir?

Birlikte velayet, boşanma sonrasında anne ve babanın çocuğun bakımı, eğitimi, sağlığı ve yaşamına dair önemli kararları ortak şekilde alması anlamına gelir. Bu modelde ebeveynlerden biri çocuğun yanında yaşasa da, diğer ebeveyn de velayet hakkını sürdürür; yani çocuk üzerindeki hak ve sorumluluklar eşit biçimde paylaşılır.

Türk Hukukunda Mevcut Durum

Türk Medeni Kanunu’nun 336. maddesine göre boşanma halinde velayet “çocuk kendisine bırakılan tarafa aittir.” Bu ifade uzun yıllar boyunca birlikte velayete izin verilmediği şeklinde yorumlanmıştır. Ancak, uluslararası sözleşmelerin Türk hukuk sistemine dâhil olmasıyla bu anlayış değişmeye başlamıştır. Özellikle Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ve İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’ye Ek 7 No’lu Protokol, ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili hak ve sorumluluklarda eşit olduğunu vurgulamaktadır. Bu uluslararası düzenlemeler doğrultusunda, artık Türk mahkemeleri de boşanma sonrasında ortak velayet kararı verebilmektedir.

Yargıtay Uygulaması

Yargıtay, 2017 yılından itibaren verdiği kararlarla, boşanma sonrasında birlikte velayeti tamamen reddeden eski yaklaşımını değiştirmiştir. Artık ebeveynlerin ortak talebi ve çocuğun üstün yararının bulunması hâlinde, birlikte velayete hükmedilmesi mümkündür. Bu gelişme, çocukların her iki ebeveynle de güçlü bir bağ kurmasını desteklemekte ve aile içi dengeyi korumayı amaçlamaktadır.

Birlikte Velayet Kararlarında Dikkat Edilen Ölçütler

Mahkemeler birlikte velayet kararı verirken şu kriterleri dikkate alır:

• Ebeveynlerin çocukla sağlıklı iletişim kurabilmesi,
• Aralarında ciddi bir çatışma veya şiddet geçmişi bulunmaması,
• Her iki ebeveynin de çocuğun yararını gözetmesi,
• Çocuğun duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarının birlikte karşılanabilir olması.

Bu şartlar oluştuğunda hâkim, çocuğun üstün yararını esas alarak ortak velayet kararı verebilir.

Sonuç

Artık Türk hukukunda da birlikte velayet, boşanma sonrası uygulanabilecek modern ve çocuğun yararını gözeten bir model olarak kabul görmektedir. Bu süreçte ebeveynlerin birbirine karşı tutumları ve çocuğun ihtiyaçlarına yönelik ortak yaklaşımları büyük önem taşır.

Boşanma davası sürecinde velayet konusunda profesyonel hukuki destek almak, hem ebeveynlerin hem de çocuğun haklarını korumanın en sağlıklı yoludur.

Balıkesir avukat olarak, boşanma davalarında müvekkillerimizin menfaatlerini gözeterek süreci titizlikle yürütüyor, gerektiğinde birlikte velayet konusunda mahkemeye ayrıntılı hukuki gerekçeler sunuyoruz. Uzman bir Balıkesir boşanma avukatı desteğiyle haklarınızı korumak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Birlikte (ortak) velayet Türkiye’de yasal mı? Evet. Yargıtay’ın son yıllardaki içtihatları ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler doğrultusunda, hâkim artık boşanma sonrasında da birlikte velayete hükmedebilmektedir. Ancak bu karar, her somut olayda çocuğun üstün yararına göre verilir.

2. Birlikte velayet için anne ve babanın anlaşması şart mı? Genellikle evet. Ebeveynlerin çocukla ilgili temel konularda iş birliği yapabilmesi ve iletişim kurabilmesi gerekir. Şiddet, ağır çatışma veya iletişim kopukluğu varsa, mahkeme bu durumda birlikte velayeti uygun görmeyebilir.

3. Birlikte velayette çocuk kimin yanında kalır? Çocuk, genellikle bir ebeveynin yanında sürekli ikamet eder; ancak diğer ebeveynle düzenli ve güçlü bir kişisel ilişki kurar. Ebeveynler isterlerse dönüşümlü bakım modelini de uygulayabilir.

4. Mahkeme hangi durumlarda ortak velayeti uygun bulmaz? Ebeveynler arasında ciddi geçimsizlik, iletişim eksikliği, şiddet geçmişi veya çocuğun güvenliğini tehdit eden durumlar varsa, mahkeme çocuğun yararı gereği tek taraflı velayet kararı verebilir.

5. Birlikte velayet kararından sonra taraflardan biri taşınırsa ne olur? Ebeveynlerden biri şehir veya ülke değiştirmek isterse, bu durum çocuğun yaşam düzenini etkileyeceği için mahkeme kararıyla yeniden değerlendirilir. Çocuğun eğitim, sosyal çevre ve duygusal dengesi dikkate alınarak yeni bir düzenleme yapılabilir.

6. Birlikte velayet kararını kim talep edebilir? Boşanma davası sırasında veya sonrasında hem anne hem baba birlikte velayet talebinde bulunabilir. Ancak talebin gerekçeleri açıkça ortaya konmalı ve çocuğun yararına uygun olduğu somut delillerle desteklenmelidir.